Đau bụng dưới, đau bụng trên rốn, đau bụng ngang rốn, đau âm ỉ, dữ dội…là những biểu hiện thường gặp ở cả nam và nữ. Cùng tìm hiểu những bệnh lý liên quan đến triệu chứng đau bụng qua bài viết sau đây.

* ĐAU BỤNG DƯỚI

• Bụng dưới để chỉ phần bụng ở dưới rốn, vị trí này chứa nhiều cơ quan như đại tràng, trực tràng, ruột thừa, niệu quản, phần phụ của nữ giới (tử cung, buồng trứng…)…
• Viêm ruột thừa: Đau bụng dưới bên trái âm ỉ đến đau nhói, đau quặn, đau dữ dội thường nghĩ ngay đến viêm ruột thừa bởi đây là vị trí hầu hết cái túi thừa phát triển. Ngoài đau bụng thì bệnh nhân còn có thêm triệu chứng sốt, buồn nôn, nôn, táo bón…Đây là tình trạng nguy hiểm không được cấp cứu kịp thời sẽ gây nhiễm trùng ổ bụng và tử vong. Trường hợp đau bụng dưới bên phải do viêm rột thừa cũng có thể xảy ra ỏ người có vị trí ruột thừa ở bên phải, trường hợp này rất hiếm.
• Nóng trong, táo bón nặng: cũng có thể gây đau bụng dưới bên phải đôi khi bên trái là thường đau quặn, ẩm ỉ kèm đầy bụng.
• Viêm ruột mạn tính (Crohn) ngoài đau bụng dưới từng cơn bệnh nhân sẽ bị sụt cân, chán ăn, tiêu chảy và có máu trong phân [1]
• Thoát vị bẹn nghẹt: là phần ruột bị mắc kẹt trong túi thoát vị và thiếu máu nuôi dưỡng gây đau thắt từng cơn.
• Sỏi tiết niệu, sỏi thận thường xuyên gây đau bụng dưới, đau âm ỉ, có khi đau quặn từng cơn kèm đái buốt, tiểu nhiều, tiểu ra máu, đái ra sỏi.
• Đau bụng dưới ở phụ nữ thường liên quan đến cơ quan sinh sản như sảy thai, thai ngoài tử cung, lạc nội  mạc tử cung, u nang buồng trứng, u xơ tử cung, viêm buồng trứng…cơn đau thường âm ỉ khó chẩn đoán. Chu kì kinh nguyệt hàng tháng cũng khiến phụ nữ bị đau bụng dưới ở giữa kèm đau thắt lưng rất mệt mỏi.
• Nam giới bị đau bụng dưới cũng có thể gặp tuy ít phổ biến hơn do các bệnh viêm tiền liệt tuyến, viêm túi tinh, xoắn tinh hoàn…

ĐAU BỤNG NGAN RỐN

Đau bụng ngang rốn thường do các bệnh của hệ tiêu hóa gây ra:

• Hội chứng ruột kích thích (IBS) liên quan nhiều đến yếu tố thần kinh triệu chứng điển hình là đau bụng xung quanh rốn dai dẳng, đầy bụng, chướng hơi, đại tiện táo lỏng xen kẽ…
• Viêm đại tràng: thường nhẫm lẫn với hội chứng ruột kích thích do cùng gây những rối loạn trên hoạt động của đại tràng. Bệnh nhân đau bụng dọc theo khung đại tràng, đau bụng ngang rối bên trái, bên phải, đau quặn từng cơn, mót rặn và giảm đau khi đi ngoài được.
• Ngộ độc, tiêu chảy cấp: thường đau bụng đột ngột, đau quặn, dữ dội kèm tiêu chảy, mót rặn để đào thải độc tố ra bên ngoài.

ĐAU BỤNG TRÊN RỐN, VÙNG ỨC

Phần bụng trên rốn, vùng ức là vị trí của gan, mật, dạ dày, tụy..vì thế đau bụng ở vị trí này có thể do một số nguyên nhân sau:

• Viêm loét dạ dày, tá tràng: Đau bụng trên rốn dưới ức ở vị trí thượng vị là gợi ý chẩn đoán viêm loét dạ dày, tá tràng. Đau khi đói do viêm tá tràng, viêm dạ dày đau cả khi đói và no. Đau bụng theo chu kì, đau âm ỉ, đau tức rất khó chịu kèm rối loạn tiêu hóa, chán ăn, gầy sút.
• Đau bụng trên rốn bên trái, bên phải thường liên quan đến gan viêm gan, ung thư gan…tụy như viêm tụy cấp,…viêm túi mật, sỏi mật

Đau bụng khi nào cần đến gặp bác sĩ?

Đau bụng nhẹ có thể tự thuyên giảm mà không cần điều trị. Chẳng hạn như:

• Đau bụng do nhiệt nóng, táo bón: Uống bột sắn ngay lúc đau dữ dội giúp tính mát của sắn dây sẽ giúp bạn giảm đau bụng kết hợp ăn nhiều rau xanh, chất xơ, đồ mát để phòng tránh những cơn đau bung tương tự.
• Đau bụng do bệnh viêm đại tràng, hội chứng ruột kích thích, viêm loét dạ dày, tá tràng uống thuốc theo chỉ định của bác sĩ điều trị nguyên nhân gây đau bụng.
• Đau bụng kinh chỉ cần chườm nóng, nghỉ ngơi, uống thuốc giảm đau, giảm co thắt tử cung.
• Đau bụng do sỏi tiết niệu sử dụng những thuốc giãn cơ trơn đường tiểu, giảm đau kèm những thuốc tán sỏi hoặc phẫu thuật tán sỏi.

Những trường hợp đau bụng cần cấp cứu:

• Đau bụng dữ dội bên trái nghi ngờ viêm ruột thừa nếu không xử lý kịp sẽ gây vỡ túi viêm ruột thừa và nhiễm trùng phúc mạc cực kì nguy hiểm đến tính mạng của bệnh nhân.

• Đau bụng khi đang mang thai, chảy máu nghi ngờ sảy thai, thai ngoài tử cung cũng là trường hộ cần cấp cứu kịp thời đe dọa đến tính mạng thai phụ
• Đau bụng kèm nôn mửa nhiều dẫn đến mất nước trầm trọng, người mệt lả cần nhập viện để truyền nước, bù nước.

Lưu ý khi bị đau bụng:

• Khi không rõ, không chắc về nguyên nhân đau bụng thì không nên uống thuốc giảm đau bởi sẽ là mất các triệu chứng đau điều này rất nguy hiểm khi bị đau bụng trong các trường hợp cấp cứu.
• Đau bụng không được dùng sâm đây là điều tối kị có thể gây nguy hiểm đến tính mạng.

Triệu chứng đau bụng là biểu hiện của rất nhiều các bệnh lý tiêu hóa, sinh sản, tiết niệu ở cả nam và nữ. Siêu âm ổ bụng có thể phát hiện được đa số các nguyên nhân gây đau bụng vì thế nếu thấy hiện tượng lạ, lo lắng nên đi khám ngay để kịp thời điều trị.